İslâm'a göre evlenecek erkekle kızın hangi vasıfları taşımaları gerekir?

İslâm'a göre evlenecek erkek ve kızda aranılacak ortak ana vasıf takva sahibi olmalarıdır. Takva; Kur'ânve Sünnet'in belirlediği şekilde iman etmek, ilâhi emirler ve yasaklara göre hayatı düzenlemek ve İslâm Dini'nin kıymet hükümlerine göre fertleri ve olayları değerlendirmektir.

Açıklamaya çalıştığımız üzere aranılacak ana vasıf takvadır. Zira İslâm toplumunda kıymet ölçüsü takvadır.

Kur'an-ı Kerim, Allah katında en üstünlerimizin, takvası en üstün olanlarımız olduğunu açıklarken Yüce Peygamberimiz de şöyle buyurmuşlardır:

«- Üstünlük ancak takva iledir. »

Takva kendileriyle sürekli ve ciddî ilişkiler kuracağımız bütün insanlarda arayacağımız temel vasıftır. Bu vasfı özellikle evlenilecek insanda aramak ve bulunduğunda yeterli şart ve tercih sebebi olarak görmek gerekir. Nitekim Peygamberimiz şöyle buyurmuşlardır:

- Size dini inançları ve ahlâkî yaşayışı bakımından olumlu bulduğunuz bir kişi gelir de (velisi olduğunuz kızınız veya kızkardeşiniz gibi bir kadınla evlenmek isterse) onu evlendirin.

Eğer böyle yapmazsanız bu tutumunuz yaşadığınız cemiyette fitne ve fesada; (sosyal çalkantılara ve içinden çıkılmaz düzensizliklere) sebep olur.

Ashab-ı Kiram sordular:

- Ya Besûlallah! Evliliğe istekli olan bu kişi fakir ve asaletsiz ise (ne buyurursunuz?)

Hz. Peygamber (bu sual karşısında aynı sözlerle şöyle) buyurdu:

- Size dinî inançları ve ahlâkî yaşayışı bakımından olumlu bulduğunuz bir kişi gelir de velisi (olduğunuz kızınız veya kızkardeşiniz gibi bir kadınla evlenmek isterse) onu evlendirin.

Allah'ın Resulü (s. a. ) bu sözlerini üç defa tekrarladı.

Ana vasıf olan takvayı açıkladıktan sonra erkek ve kadın açısından aranılabilecek ikinci derecedeki diğer özellikleri de şöylece özetliyebiliriz:

a) Erkeğin -özellikle bekâr ve genç ise- bakireleri veya doğurgan genç dulları tercih etmesi gerekir. Bu mevzuda Peygamberimizin açık tavsiyeleri vardır. Özellikle İslâm karşıtı yapılanmayı da beraberinde getiren lâik cemiyetlerde ikinci bir kadını nikahlamak pek zor olduğundan erkeğin fiziğine uygun, kendisim tatmin edebilecek farz-ı ayın bilgilerle donanmış görgülü bir eşi tercih etmesi doğrudur. Burada Peygamberimizin dindar kadınların tercih edilmesi ile ilgili hadislerinin eksik ve yanlış değerlendirilmemesi gerektiğine de işaret etmek isteriz. Peygamberimiz güzelliğin, servetin ve sosyal nüfuzun ölçü alınmamasını öğütlerken -Allah bilir- bunların takvaya tercih edilmemesini açıklamak istemiştir.

Yoksa anılan hadislerde takva sahibi kadınlar arasında ayrım yapılarak daha tatmin edici olanının aranmasında bir mahzur yoktur.

b) Kadının takva dışında arayabileceği vasıflar erkeğin nafakayı temine muktedir olması ve kendisine içten saygı duyması ve itaat etmesine vesile olacak özelliklere sahip olmasıdır. Sözünü ettiğimiz özellikler bazı İslâm müctehidlerinin denklik şartı olarak ileriye sürdükleri özellikler olabileceği gibi kültürel zenginlik nev'inden hususiyetler de olabilir. Bilmemiz gerektiği üzere: kadın kocasına itaat etmek ve onun Allah'ın ve Peygamberinin koyduğu emirlere ve yasaklara aykırı olmayan buyruklarını yerine getirmek mecburiyetindedir. Aksine davranış Ahiret saadetine mani olur. Bu itibarla kadın itaat edebileceği vasıflara sahip erkeği tasvip etmelidir.